ZWOLLE, MEI 2023 – Ze zijn al zeven jaar de hoeders van Woest, Carmen Munsterman en Rob Bults. Carmen als projectleider binnen Stadkamer, Rob als artistiek leider vanuit Festivalplatform Zwolle Unlimited. Aan de vooravond van de achtste, en laatste, editie van Woest in deze vorm, blikken zij samen terug op wat de betekenis van Woest is geweest voor het culturele veld in Zwolle, het onderwijsveld en op de jongeren.

Zeven jaar is een terugkerende cyclus in het leven van de mens, aldus Rob. “En die zouden we ook graag willen plakken op zeven jaar Woest: een kind van zeven jaar is geboren, heeft leren lopen met vallen en opstaan, heeft zijn eerste zelfstandigheid verworven, neemt een klein beetje afstand van zijn ouders. De volgende zeven jaar gaat hij steeds zelfstandiger worden en steeds verder de wereld in, om zijn eigen stem te laten horen.”

Woest – de volgende stap

Woest in de vorm zoals het na de editie in mei 2023 acht jaar is gedaan, zal stoppen, om mogelijk een vervolg te krijgen in een provinciaal cultuureducatie-evenement. De provincie en Rijnbrink – de ondersteuningsinstelling van de Overijsselse bibliotheken en culturele instellingen – willen heel graag aan de slag met een provinciale uitrol van cultuureducatie zodat nog meer jongeren in de provincie kunnen worden bereikt met vernieuwend leren. Rijnbrink is vanaf het begin partner in Woest, en ook de provincie is als subsidiegever betrokken. Carmen: “In Zwolle zijn we ver met de ontwikkeling van cultuureducatie in het onderwijs. Daar heeft zeven jaar Woest zeker aan bijgedragen. Woest is persoonsvorming, talentontwikkeling, cultuur, kunst en welzijn. Woest gaat over de totale ontwikkeling van een mens”.
In Zwolle zijn ze wel toe aan een volgende stap: cultuur en kunst nog meer inbedden in het onderwijs zelf. Carmen: “Het idee dat er nog zoveel jongeren zijn in Overijssel die dit allemaal niet meekrijgen, en in strakke klassen onderwijs ontvangen, weinig verleid worden om nieuwe dingen te doen. Ik gun dat nog veel meer jongeren én docenten”.

Woest – winsten

De organisatie heeft in zeven jaar Woest een beter beeld gekregen over wat onderwijsvernieuwing nu eigenlijk inhoudt. Carmen: “We liepen eigenlijk steeds voorop. Wat onder de oppervlakte sudderde, werd door Woest opgepakt en zichtbaar gemaakt. Zaadjes werden geplant en personen werden aan het denken gezet; in beweging gebracht. Woest is ook een leerschool geweest voor kunstenaars: wat zijn jongeren, wat is hun belevingswereld, hoe kan ik daar met mijn kunst het beste bij aansluiten?”.
Want cognitief leren is niet het enige, aldus de initiatiefnemers. Carmen: “Het gaat erom waar je echte talenten liggen. Het Talentfluisteren van Luk Dewulf is bijvoorbeeld vanuit die gedachte ontwikkeld. Dat is in Nederland begonnen bij Woest. Nu is het een landelijk bekend fenomeen waarin veel onderwijzers geschoold worden”. Tijdens Woest is ook aandacht besteed aan het positief labelen van mensen. Rob: “Dus niet alleen de negatieve, lastige dingen van bijvoorbeeld adhd of autisme benoemen, maar juist ook de positieve, zoals creativiteit en probleemoplossend vermogen, concentratie en precisie. Die manier van omdenken zorgde voor veel verrassing en erkenning van de kwaliteiten van gelabelde jongeren”.

Woest – gedachtengoed

Rob is ervan overtuigd dat het in zeven jaar tijd ontwikkelde gedachtengoed van Woest de hele provincie kan meetrekken in nieuwe vormen van leren. “Woest heeft veel verbinding tot stand gebracht tussen cultuurmakers, onderwijs en cultuureducatieorganisaties. We hebben een inofficiële kwaliteitsnorm tot stand gebracht voor cultuureducatieworkshops. Dat gaat vooral over het maximaal aansluiten bij jongeren.” Carmen: “En het belang van spelen en nieuwsgierigheid, als bron van leren”.
Met hun ervaring in het aansluiten bij de belevingswereld van jongeren en het maken van onderwijs met kunst en cultuur als drager, ligt de vraag voor de hand wat Carmen en Rob de opvolgers willen meegeven. Rob: “Wat ons betreft moet altijd maar één ding centraal staan: dat we jongeren het gevoel geven dat ze perspectief hebben in deze wereld. Maar ook dat het uit henzelf moet komen, en dat ze dat kúnnen. Dat is de kern die we altijd als onderlegger hebben genomen voor de artistieke inhoud van Woest. We hebben de jongeren daadwerkelijk betrokken bij de ontwikkeling van de workshops en activiteiten. Ontdekten zo hoe ze denken en voelen”. Carmen: “Dat is één van de grote winsten van de afgelopen jaren: dat kunstenaars, onderwijzers en cultuureducatieinstellingen hebben geleerd hoe ze écht bij jongeren konden aansluiten”. Rob: “We denken dat degenen die cultuureducatie provinciaal gaan vormgeven, een mooie tijd vooruit kunnen met de kennis die wij in zeven jaar Woest hebben vergaard”.

Woest – blauwdruk

Woest kan fungeren als een blauwdruk voor de toekomst, denken beide initiatiefnemers. Rob: “Het concept van Woest werd heel stevig bewaakt door Carmen en mij. Alles wat ontwikkeld werd, moest langs ons. Wij waren de hoeders van The Why. Dat heeft een toekomstig evenement ook nodig. Verder moet je jongeren medeontwikkelaar maken en je moet écht inpluggen op het veld van onderwijzers en creatieve professionals. Dat samenspel zorgt voor de vernieuwing in het onderwijs die zo hard nodig is”.

Woest – springplank

Woest is zeven jaar lang de speeltuin geweest waar buiten de kaders van het onderwijs werd gewerkt. Waar alles kon. Er zijn heel veel mooie nieuwe workshops ontstaan, heel veel docenten en kunstenaars geïnspireerd geraakt. De spin-off ging zoveel verder dan alleen een festival bezoeken, vertellen beiden. Rob: “Woest is altijd gegaan voor gunnen, geven en delen. Mede dankzij Woest hebben we in Zwolle een aantal cultuureducatiebedrijven die heel vooruitstrevend zijn en een brede aanpak hebben”. Carmen vult aan: “Wat we ontdekken en ontwikkelen tijdens Woest, is voor ieder kind. We gingen nooit uit van concurrentie maar altijd van synergie en gunnen. We hebben altijd gezegd tegen alle meewerkende workshopleiders en cultuureducatiebedrijven: gebruik het en speel! Breng het verder; en breng het naar een hoger level! Dat willen we graag meegeven aan degenen die na ons komen”.